گاز برودتی

یک ماده برودتی ممکن است به شکل گاز و یا مایع باشد و از آن ها به منظور پایین آوردن دمای محیطی خاص استفاده می شود. این محیط ممکن است یک یخچال،‌ فریزر و یا محیط خانه باشد.

ماده های برودتی به نام های ماده سردکننده یا ماده سردساز یا مبرد نیز شناخته می شوند. از گاز برودتی در فرآیند چرخه خنک ساز استفاده می شود و با کمک آن ها گرمای محیط جذب شده و به بیرون هدایت می شود.

گازهای برودتی و به صورت کلی مبردها از یک قانون ترمودینامیک ( دماپویی ) به نام «گذار فاز» استفاده می کنند. طی این قانون امکان تبدیل مایع به گاز و گاز به مایع وجود دارد. به خاطر همین ویژگی منحصر به فرد، از مبردها در دستگاه ها و تجهیزات سرمایشی مختلف نظیر کولرها، فریزرها، دستگاه های خنک کننده، یخچال ها و … استفاده می شود.

طی قانون گذار فاز، تغییر حالت یک ماده به حالت دیگر از طریق انتقال گرما ممکن است. در مثال مواد سردساز، می توان گفت که مایع به جذب گرمای محیط تبدیل به گاز می شود و از سوی دیگر گازها با از دست دادن حرارت می توانند تبدیل به مایع شوند. همین ویژگی منحصر به فرد است که مبردها را بسیار پرکاربرد کرده است.

شناسایی گازهای برودتی

روش مشخص کردن گاز برودتی در صنایع تبریدی  به وسیله شماره گذاری آنها است که پیش از هر شماره که توسط شرکت سازنده مشخص می شود از حرف لاتین R که مخفف کلمه سرما زا (REFRIGERANT) می باشد استفاده می شود. مانند :  R12، R134a .

 

  • R11 :  این گاز برودتی به فرمول شیمیایی (CCl3F )، به دلیل اثر تخریب زیست محیطی که برروی لایه ی ازون دارد جایگزین هایی برای آن پیشنهاد شده: R141b  ،R23  . R 123  

ویژگی: این مبرد بی بو، غیرقابل اشتعال و در دمای اتاق به جوش می آید.

کاربرد: کاربرد زیادی در صنایع فوم سازی، کمپرسور های گریز از مرکز، شستشوی سیکل های طبیعی.

  • R12 : این مبرد با فرمول شیمیایی ( CCl2F2 ) و به وسیله کپسول های سفیدرنگ عرضه می شود. به علت خواص ترمودینامیکی عالی و شرایط عملیاتی مناسب از این گاز به صورت گسترده استفاده می شود به علت تخریب زیست محیطی و آسیب رسانی به لایه اوزن طبق استانداردهای جهانی( پروتکل مونترال ) باید تا سال 2021 به صورت کامل کنار گذاشته شود.
  • به سختی می توان گازی با این گستره استفاده پیدا کرد اما با این حال تعدادی گاز برای جایگزینی وجود دارد مانند R134a : از دسته ی HFC   و   R401a  که ازترکیب  R22  ،R152 ،R124  و R401b  از ترکیب R22 ،R152a  ، R124  به دست آمده است.

ویژگی: بی رنگ و غیرقابل اشتعال بودن، غیر خورنده.

کاربرد: مبرد R12 کاربرد زیادی در آب سرد کن ها، یخچال های خانگی، فریزرها، چیلرهای سانتیفیوژی دارد.

  • R114 : این مبرد به فرمول شیمیایی ( ClF2CCF2Cl )،   از قدیمی ترین عضو cfc  ها است.  استفاده  از این گاز به صورت کامل ممنوع شده است به خاطر آسیبی که به لایه اوزن وارد می کند.  بهترین جایگزین برای این گاز: R124  از دسته HCFC  
  • ویژگی: بی رنگ ، رنگ سیلندر آبی تیره میباشد.
  • کاربرد: کاربرد زیادی در چیلرهای گریز ازمرکز و صنایع دریایی دارد.